Όλοι θα ξέρουν το πιο γνωστό γάτο-ρομπότ, έστω και φευγαλέα, χωρίς να έχουν ίσως διαβάσει κάποιο μάνγκα ή δει κάποιο άνιμε. Αυτό που ίσως να μην ξέρουν οι περισσότεροι και που σίγουρα θα ενδιαφέρει τους σπουδαστές της Ιαπωνικής γλώσσας είναι ότι υπάρχει ολόκληρη σειρά από εκπαιδευτικά μάνγκα με πρωταγωνιστή τον Doraemon και την παρέα του, τα οποία απευθύνονται σε μαθητές δημοτικού, ως επί το πλείστον. Η εκδοτική εταιρεία είναι η Shogakukan και υπάρχουν 90 τόμοι αυτή τη στιγμή που γράφεται αυτό το άρθρο σχετικά με μια πληθώρα θεμάτων όπως γραμματική, λεξιλόγιο, κάντζι, παγκόσμια και ιαπωνική ιστορία, μαθηματικά, φυσική, μουσική κλπ. Υπάρχουν ακόμα τόμοι για σπορ, για το πως να γράφεις επιστολές και εκθέσεις, πως να μελετάς, για παροιμίες, για την ανθολογία ποιημάτων Ogura Hyakunin Isshu (百人一首), για κατασκευές.
Ίσως τα πιο ενδιαφέροντα για κάποιον που μελετά Ιαπωνικά σαν γλώσσα να είναι αυτά που αφορούν τα κάντζι, τη γραμματική, το συντακτικό κλπ. Όμως αν ενδιαφέρει κάποιον να αποκτήσει λεξιλόγιο σε κάποιον τομέα, πχ στα μαθηματικά, τότε τα εκπαιδευτικά αυτά μάνγκα μπορεί να φανούν ακόμα πιο χρήσιμα σαν εφαλτήριο για να προχωρήσει κανείς σε ανώτερο επίπεδο. Είναι ιδανικά γιατί σαν περιεχόμενο είναι απλά και ευκολοδιάβαστα ενώ είναι ταυτόχρονα και αστεία. Βέβαια, για να μπορέσει κάποιος να τα διαβάσει άνετα πρέπει να έχει επαρκή γνώση κάντζι και γραμματικής, κάπου στο επίπεδο Ν3, ότι δηλαδή θα ξέρει κι ένας μαθητής δημοτικού που τελειώνει το δημοτικό στην Ιαπωνία.
Μέρος 1ο: Όταν ο Doraemon μου έμαθε Ιαπωνική γραμματική
Το πρώτο εκπαιδευτικό μάνγκα που ήρθα σε επαφή ήταν αυτό για την γραμματική, 文法力がつく. Κάποια στιγμή στο ταξίδι για αποκτήσει κάποιος γλωσσική ικανότητα σε μια γλώσσα, θα πρέπει να ξεφύγει από το υλικό που είναι φτιαγμένο για εκμάθηση της γλώσσας από ξένους και να στραφεί σε υλικό που έχει δημιουργηθεί για αυτούς που έχουν τη γλώσσα αυτή ως μητρική. Στη συγκεκριμένη περίπτωση σε μία γραμματική που είναι φτιαγμένη για Ιάπωνες. Λόγω της δυσκολίας της γλώσσας αυτό ίσως να είναι πολύ δύσκολο να το κάνει κάποιος προτού φτάσει σε πολύ καλή κατανόηση της γλώσσας, όμως για αυτό τον λόγο υπάρχουν και τα εκπαιδευτικά μάνγκα και ο Doraemon.
Με πολύ απλή γλώσσα και εξηγήσεις που είναι φτιαγμένες να τις καταλαβαίνουν παιδιά, ένας σπουδαστής ιαπωνικών μπορεί να έρθει σε επαφή με την γραμματική όπως την διδάσκονται στο σχολείο, να κερδίσει λεξιλόγιο και μία βαθύτερη κατανόηση των κανόνων της γραμματικής. Το βιβλίο ξεκινάει από τα πολύ βασικά και προσφέρει έννοιες της ιαπωνικής γραμματικής που συνήθως δεν διδάσκονται σε σπουδαστές που μαθαίνουν τη γλώσσα. Μέρη του λόγου, προθέσεις, κλίσεις, βοηθητικά ρήματα και επίθετα, επιρρήματα, υπάρχουν πολλά πράγματα που βοηθούν να βάλει κανείς σε τάξη τα όσα έχει μέχρι στιγμής μάθει για την ιαπωνική γλώσσα. Σχεδόν όλο το βιβλίο είναι σε μορφή μάνγκα, δεν υπάρχουν πχ μεγάλα κομμάτια κειμένου και εξηγήσεις που να κουράζουν και αυτό το κάνει πολύ ευκολοδιάβαστο ακόμα και σε όσους δεν έχουν μεγάλη εξοικείωση με το συντακτικό.
Μερος 2ο: Όταν ο Doraemon μου έμαθε Ιαπωνικά ευγενείας (keigo)
Όταν ο σπουδαστής των ιαπωνικών προσπαθήσει να ανεβάσει το επίπεδο του, σύντομα θα έρθει σε επαφή με τα ιαπωνικά ευγενείας, κέιγκο. Αυτά αφορούν ένα νέο λεξιλόγιο και νέους τρόπου έκφρασης που πρέπει να μάθει όποιος θέλει να καταλάβει και να μιλήσει ιαπωνικά σε ένα μεγάλο εύρος περιστάσεων και ανθρώπων. Για μένα προσωπικά η γλώσσα αυτή μου φάνηκε πολύ δύσκολη και λίγο σαν το γεφύρι της Άρτας, κάτι που μάθαινα και ξεμάθαινα συνέχεια. Έτσι, για άλλη μια φορά, σκέφτηκα ότι ίσως ο Doraemon να μπορούσε να με βοηθήσει και πάλι. Έψαξα και βρήκα ένα εκπαιδευτικό μάνγκα όπου απευθύνεται και πάλι σε παιδιά δημοτικού που θέλουν να μάθουν κέιγκο. Η λογική του βιβλίου και τα έυκολα παραδείγματα πραγματικά με βοήθησαν να συγκρατήσω περισσότερες πληροφορίες. Οι συνοπτικές πληροφορίες που δίνει το κάνουν έυκολα προσβάσιμο όποτε θες να βρεις στα γρήγορα κάτι για να το θυμηθείς.
Είναι χωρισμένο στα είδη κέιγκο δηλ. σονκέιγκο, κεντζοογκο Ι και ΙΙ, τέινεϊγκο, μπικαγκο και χαιρετισμούς. Κάθε σελίδα έχει μια έκφραση κέιγκο, μια μικρή εξήγηση για το πως και πότε χρησιμοποιείται και τυχόν συνώνυμα, 3 προτάσεις παραδείγματα και ένα μικρό κόμικ στριπ που δείχνει την έκφραση στην πράξη. Συνήθως το περιστατικό του κόμικ είναι κάτι αστείο οπότε και εύκολο να σου μείνει. Μετά από κάθε κεφάλαιο έχει κουίζ, μίνι σταυρόλεξα και ασκήσεις. Στα θετικά θα προσθέσω την ποιότητα των παραδειγμάτων, την ποικιλία και το ότι είναι πραγματικές προτάσεις-παραδείγματα που αφορούν ήθη και έθιμα.
Μετά τον Doraemon τι;
Ο καλύτερος τρόπος για να μάθεις μια ξένη γλώσσα είναι να απομακρυνθείς νωρίς από τα βιβλία εκμάθησης και να έρθεις σε επαφή με κείμενα που είναι γραμμένα για Ιάπωνες από Ιάπωνες. Δεν υπάρχει κάτι που να είναι κοινό για όλους και σίγουρα όλοι έχουν τις προτιμήσεις τους. Είναι πολύ σημαντικό να διαλέξεις κάποιος υλικό που να τον ενδιαφέρει, ώστε να έχει κίνητρο να το διαβάσει. Για παράδειγμα, προσωπικά, δεν αγαπώ ιδιαίτερα τα young adult / light novel σε καμία γλώσσα. Όσες φορές άκουσα τη συμβουλή κάποιου που έλεγε ότι τα ρανομπε είναι τα καλύτερα κείμενα για να μάθεις Ιαπωνικά, απλά το παρατούσα μετά από λίγο. Το ίδιο και με τα εκπαιδευτικά μάνγκα ή οτιδήποτε άλλο ακούς να σου προτείνουν. Αν δεν σου κάνει σαν υλικό εκμάθησης, το αφήνεις χωρίς τύψεις και πας παρακάτω.
Πάντως υπάρχουν πολλά και διάφορα εκπαιδευτικά μάνγκα που εκδίδονται στην Ιαπωνία από όλους τους εκδοτικούς οίκους. Έχουν διάφορους βαθμούς δυσκολίας και ποικίλη αισθητική και θεματολογία. Συνήθως μπορείς να δεις μια προεπισκόπηση των πρώτων σελίδων σε όλα τα ηλεκτρονικά βιβλιοπωλεία, για να αποφασίσεις αν σου κάνει κάτι ή όχι.
Μερικά χρήσιμα λινκ: Bookwalker, Amazon Japan, eBook Japan